نمادهای اسطوره ای آتنا

هر یک از علامات مشخصّه «آتنا» بدینسان قابل تفسیر هستند:
1-چشم زنگاری: رنگ چشمهای الهه ی عقل از سبز و آبی تشکیل شده است و این نکته ی سمبل آن است که الهه ی المپ امید آسمان و حیات زمینی را در نگاه خود محفوظ می دارد.
2- نیزه: هوش خدائی و آسمانی است که اندیشه بی مرگی و جاودانی را به الهه ی المپ یادآوری می کند. همچنین نشانه ی مبارزات سنگین انسان برای تسلط بر آسمان به شمار می رود که در هر حال با شکست روبرو می گردد (زیرا نیزه هر قدر بسوی آسمان صعود کند بالاخره به طرف زمین ساقط می شود).
3- چراغ طلائی: استعاره ای روشن از محبّت مقدّس قلبی است. انسان هر روز به سوی ابدیت نزدیکتر می شود و نور حقیقت روح و جانش را روشن می کند.
4- مشعل: مظهر قدرت و نوری است که خدای خدایان (زئوس) به بشر ارزانی داشته است.
5- لباس پوست بز: سمبل عطف توجّه به حیوانات است بخصوص حیواناتی که در کوهستانها از قلل صعب العبور می گذرند و این نشانه ی مشکلاتی است که با آن مبارزه می شود و بالخصوص نشانه ای از بز معروف «آمالته Amalthee است که زئوس را شیر داد.
6- سپر مارهای گزنده و سر «مدوز»: مار علامت باستانی و قدیمی عقل زندگی و دوراندیشی است (مانند اورئوس Ureus مصریها) و از سوی دیگر نشانه ی مجازات گناهکاران است.
«مدوز» نیز نگهبان اوضاع اختری در روی زمین است و مأموریت او به هنگامی که «پرسه Persee» (1) با او جنگید بخوبی روشن شد.
«پرسه» از نظر میتولوژی قهرمانی است که اصل خورشیدی دارد.
7- مجسمه پیروزی: مظهر قدرت معنوی «آتنا» است که به مجرّد تولّد همه جا پدرش را یاری می کند و «نیکه» نشانه ی پیروزی و توفیق او است.
8- حضور در جنگ ها: «آتنا» همگام انسانها برای آزادی معنوی می جنگد و سعی دارد از امیال ناشناخته دوری جوید. هدایت تیرهای کمان نشانه ی تسلط بر نفس است که باید در اختیار او باشد و باز هم «عقل» است که جنگ را رهنمون است.
9- اسب و لگام: در تمام سنّت های کهن اسب دوست خدایان و انسانهاست.
«آپولون» اسب را به ارابه ی خود می بندد و «نپتون» اسب را سوار می شود و حتی «پگاز Pegase» اسب بالدار نشانه ی قدرت روح در سنّت‌ های کلاسیک یونان است.
اسب قادر است بدی و خوبی و راه صلاح را تشخیص دهد و همو اوست که آشنایان به اسرار طریقت را به جهان علوی رهنمائی می کند و هرگز رکاب نمی دهد مگر «لگام عقل» که «آتنا» بوجود آورده بر او بسته شده باشد.
«لگام» از جنبه استعاری کفّ نفس انسانی است زیرا هیچکس نمی تواند جز از راه فضیلت و تقوی به حیطه ی جاودانان راه یابد و «پگاز» انسانهای متّقی را تا سر حد «المپ» با خود می برد. پیروزی «پرسه Persee» بر «مدوز Meduse» یا «تزه Thesee» بر «مینوتور Minotaure» و «هرکول» بر «سربر Cerbere» سگ سه سر و نگهبان جهنم همه نشانه ی قدرت معنوی «آتنا» در راهنمائی آنان است.
1-یوغ: مظهر درماندگی انسان در برابر تقدیر است. این نشانه ی قانون فداکاری است زیرا همه چیز باید فدای معنویّات بشود (هرکول نیز مجازاً تمام وابستگی های خود را فدای معنویات نمود).
11- گاو آهن: هر انسانی باید با استقامت وظیفه خود را انجام دهد، شیار خویش را در زمین بکند در حالیکه با اراده ی قطعی وجود یوغ کمک به دیگران را بر گردن خود احساس می کند هرگز شکایت نمی نماید و شرائط موجود زندگی را می پذیرد. تلاش برای بهتر زیستن حرکت گاو آهن در زمین های سخت و ناهموار را مجسم می کند.
12- حمایت نوزادان: «آتنا» اصولاً قهرمانان وابسته ی بخورشید را دوست دارد، آنهائی که دو بار متولد می شوند همیشه مورد حمایت او هستند ولی نوزادان را بدین سبب حمایت می کند که قهرمانان و شاید نیمه خدایانی در میان آنها باشد.

پی نوشت ها :

1-«پرسه» ثمره ی عشق «زئوس – دانائه Zeus- Danae» و مشهورترین قهرمان آرگولید است. «آتنا» و «هرمس» اسلحه های بسیار جالبی در اختیار او گذاشتند و بدین سان بود که سر «مدوز» یکی از «گورگن Gorgone» های مشهور را برید و به آتنا هدیه نمود.

منبع: فاطمی، سعید، (1387)، مبانی فلسفی اساطیر یونان و روم، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم.